ปีใหม่คนญี่ปุ่น เขาทำอะไรกัน??

คนไทยอย่างเราคงอยากทราบว่าคนญี่ปุ่นมีธรรมเนียมเหมือนบ้านเราไหมใช่ไหมคะ ในฐานนะประเทศเพื่อนบ้านใกล้เคียงกันมายาวนาน ไทย-ญี่ปุ่น

ธรรมเนียมในวันปีใหม่ของชาวญี่ปุ่น

• การทำความสะอาดบ้าน
• การประดับตกแต่งห้างร้านและหน้าบ้านสำหรับต้อนรับวันขึ้นปีใหม่ ด้วยคะงะมิโมจิ (Kagami Mochi) และต้นสนคะโดะมะสึ (Kado Matsu) และ ชิเมะนาวะ คาซาริ (Shimenawa Kazari)
• การส่งไปรษณีย์บัตรปีใหม่ หรือในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า เน็งกะโจ (Nengajo) เพื่ออวยพรวันปีใหม่ ให้กับ ญาติพี่น้อง เพื่อน หรือเพื่อนร่วมงาน
• การไปไหว้พระขอพร
• ในวันส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ ดูทีวีช่อง NHK มีรายการเพลงพิเศษ “โคฮะขุ อุตะ กักเซ็น (Kohaku uta gassen)”
• การรับประทานโซบะ (Toshikoshi Soba) ช่วงห้าทุ่ม ก่อนเข้าสู่วันปีใหม่ เพราะเชื่อว่าจะทำให้ชีวิตยืนยาวเหมือนเส้นโซบะ การรับประทานซุปโอะโซนิ (Ozoni) อาหารที่มีมาแต่โบราณของญี่ปุ่น นิยมทานกันในช่วงวันขึ้นปีใหม่ ในแต่ละท้องถิ่นก็จะมีสไตล์การปรุงเป็นเอกลักษณ์ เฉพาะตัว
• ตอนเช้าปีใหม่จนถึงวันที่สามของ วันขึ้นปีใหม่ ชาวญี่ปุ่นมักรับประทานอาหารที่มีเฉพาะวันขึ้นปีใหม่ ที่เรียกว่า โอเซจิเรียวริ (Osechi Ryori) เพื่อให้โชคดี และมีสุขภาพแข็งแรง
• การละเล่นปีใหม่ เช่น การตีลูกขนไก่ (Hagoita), การเล่นลูกข่าง (koma), การเล่นว่าว (takoage), หรือการเล่นไพ่ (karuta) เป็นต้น
• เทศกาลไม้ตีลูกขนไก่โบราณ (Hagoita-ichi) จัดช่วงกลางเดือนธันวาคม ที่ วัดดังแห่งอาซากุสะ (Asakusa) ในโตเกียว (Tokyo) ชาวญี่ปุ่นเชื่อกันว่าไม้ฮะโกอิตะ (Hagoita) นี้ ช่วยปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายให้ผ่านไปก่อนที่ปีใหม่จะมาเยือน ถือว่าเป็นเครื่องรางอย่างหนึ่ง ทำให้ชาวญี่ปุ่นจึงมักจะมาเลือกซื้อ เพื่อนำไปประดับบ้านก่อนวันขึ้นปีใหม่

วันสิ้นปีเก่า ที่เรียกว่า โอมิโซกะ (Oomisoka)

ในช่วงวันที่ 31ธันวาคม ก่อนถึงวันปีใหม่ จะเรียกวันนี้ว่า โอมิโซกะ (Oomisoka) เป็นวันสิ้นปีที่คนญี่ปุ่นมักจะมีกิจกรรมหลายอย่างให้ทำ เช่น

การฉลองส่งท้ายปีกับคนในครอบครัวอยู่ที่บ้าน

คนญี่ปุ่นมักจะจัดเตรียมอาหารมงคลเพื่อฉลองวันขึ้นปีใหม่กับครอบครัวอย่างพร้อมหน้าพร้อมตา และในตอนกลางคืนจะมีประเพณีที่ยังคงปฏิบัติสืบต่อกันมาอย่างหนึ่งก็คือการรับประทาน โทชิโคชิ โซบะ (Toshikoshi Soba) ซึ่งเป็นอาหารชนิดเส้นอย่างหนึ่งของญี่ปุ่น เพื่อเป็นการส่งท้ายปีที่กำลังจะผ่านพ้นไป โดยเปรียบความยาวของเส้นโซบะ หมายถึงการมีสุขภาพดี และอายุยืนยาว และลักษณะที่ตัดขาดได้ง่ายให้หมายถึงการตัดเอาเรื่องร้าย ๆ ที่ผ่านมาในปีเก่าออกไป พร้อมกับดูทีวีตามช่องต่าง ๆ เช่น ช่อง NHK มีรายการเพลงพิเศษ “โคฮะขุ อุตะ กักเซ็น (kohaku uta gassen)” และต่อด้วยกับดูภาพบรรยายกาศจากวัดต่าง ๆ ผ่านการถ่ายทอดสด

การฉลองส่งท้ายปีด้วยกิจกรรมการตีระฆัง พร้อมกับนมัสการขอพรในวันปีใหม่ที่วัดและศาลเจ้า

กิจกรรมการไปวัดเพื่อฟังเสียงระฆังโจยา โนะ คาเนะ (Jyoya no kane) ซึ่งเป็นประเพณีที่ตามวัดชื่อดัง ๆ จะมีการตีระฆัง 108 ครั้ง เพื่อขับไล่กิเลศ และปลดปล่อยสิ่งชั่วร้ายทั้งหมด 108 อย่าง แล้วต้อนรับวันขึ้นปีใหม่ด้วยจิตอันบริสุทธิ์
เนื่องด้วยคืนวันที่ 31 ธันวาคม วัดส่วนใหญ่จะเปิดตลอดคืน คนญี่ปุ่นจะพากันไปวัด และศาลเจ้าทำให้บรรยากาศเฉลิมฉลองขอพรครึกครื้นไปด้วยผู้คนจำนวนมาก และผู้หญิงบางคนก็แต่งชุดกิโมโนแบบเต็มยศอย่างสวยงาม เข้าแถวเพื่อฟังเสียงระฆัง สวดมนต์ข้ามปี ทำบุญ และอธิษฐานขอให้มีสุขภาพดี และประสบความเจริญรุ่งเรือง
อย่างที่จังหวัดเกียวโต (Kyoto) ที่ศาลเจ้ายะซะกะ (Yasaka Shrine) มีจัดเทศกาลโอะเคะระ ไมริ (Okera Mairi) หรือเทศกาลส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ ซึ่งเริ่มตั้งแต่ 19.30 น. ของวันที่ 31 ธันวาคมไปจนถึงห้าโมงเย็นของวันที่ 1 มกราคม มีร้านขายของตามข้างทาง และจัดงานทั้งคืนจนถึงเช้าวันใหม่ ท่ามกลางบรรยากาศที่ครึกครื้น กิจกรรมส่วนมากก็เหมือนกับที่อื่น ๆ แต่ที่พิเศษก็คือ การนำสมุนไพรโอะเคะระ (Okera) ซึ่งเป็นสมุนไพรที่เชื่อกันว่าสามารถนำพาสิ่งไม่ดีออกไปได้ มาจุดไฟที่ตะเกียงภายในศาลเจ้า จุดเด่นของเทศกาลนี้คือการนำปลายเชือกมาจุดไฟที่ตะเกียง จากนั้นก็ทำการแกว่งเชือกเป็นวงกลมต่อเนื่องกันไปเรื่อย ๆ โดยการแกว่งเชือกที่จุดไฟในช่วงเวลาที่ไปขอพร เพื่อปัดเป่าโชคร้ายในปีที่ผ่านมาออกไป และขอให้อายุยืนยาว สุขภาพแข็งแรงตลอดปีใหม่ที่กำลังมาเยือน แล้วจะนำเชือกที่เหลือจากการแกว่งกลับบ้าน เพราะเชื่อกันว่า เชือกนี้จะช่วยคุ้มครองป้องกันบ้านจากอัคคีภัย

การฉลองส่งท้ายปีด้วยกิจกรรมงานเคาท์ดาวน์ (Countdown)

ในช่วงตั้งแต่ค่ำคืนของวันที่ 31 ธันวาคม เรื่อยไปจนถึงเช้าวันที่ 1 มกราคม จะมีการจัดงานเคาท์ดาวน์ (Countdown) ในหลากรูปแบบตามสถานที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศญี่ปุ่น ซึ่งจุดที่เต็มไปด้วยหนุ่มสาววัยรุ่น ออกมารวมตัวกันปาร์ตี้ส่งท้ายปีกัน ได้แก่

• จุดชมวิวเจอาร์ทาวเวอร์ T98 (JR TowerObservation Deck T38), ฮอกไกโด (Hokkaido)
• ย่านชิบูยะ (Shibuya), โตเกียว (Tokyo)
• หอคอยโตเกียวทาวเวอร์ (Tokyo Tower), โตเกียว (Tokyo)
• สวนสาธารณะคะไซริงไค (Kasai Rinkai Park), โตเกียว (Tokyo)
• สวนสนุกโตเกียว ดีสนีย์แลนด์ (Tokyo Disneyland), ชิบะ (Chiba)
• สวนสนุกคอสโม่เวิล์ด (Yokohama Cosmo World), คะนะงะวะ (Kanagawa)
• มินะโตะมิไร (Minatomirai), คะนะงะวะ (Kanagawa)
• ลากูน่า เทน บอช (Laguna Ten Bosch), ไอจิ (Aichi)
• รีสอร์ทนางาชิมะ(Nagashima Resort), มิเอะ (Mie)
• ศูนย์การค้ายูนิเวอร์แซล ซิตี้ วอล์ค (Universal Citywalk Osaka), โอซาก้า (Osaka)
• สวนสนุกยูนิเวอร์แซล สตูดิโอ เจแปน (Universal Studios Japan), โอซาก้า (Osaka)
• อาคาร อุเมดะ สกาย บิลดิ้ง (Umeda Sky Building), โอซาก้า (Osaka)
• ปราสาทโอซาก้า (Osaka Castle), โอซาก้า (Osaka)
• ฮาร์ดร็อกคาเฟ่ ฟูกุโอกะ (Hard Rock Cafe Fukuoka), ฟุคุโอกะ (Fukuoka)
• สวนสนุกเฮาส์เทนบอช (Huis Ten Bosch), นางาซากิ (Nagasaki)

วันขึ้นปีใหม่วันแรกในญี่ปุ่น

1. เริ่มเปิดขายของเป็นครั้งแรกของปี ที่เรียกว่า ฮัตสึอุริ (Hatsu Uri)
   

   ช่วงเทศกาลปีใหม่ประมาณสัปดาห์แรกของเดือนมกราคมของทุกปี  ตามห้างสรรพสินค้า อาคารแฟชั่น และถนนสายช้อปปิ้งต่างๆ จะนำสินค้ามาลดราคา เป็นการจัดงานฮัตสึอุริ (Hatsu Uri) ซึ่งหมายถึงการเริ่มเปิดขายของเป็นครั้งแรกของปี แต่ที่นิยมที่สุดสำหรับขาช้อปปิ้งคงจะเป็นสินค้าที่เรียกว่า ฟุคุบุคุโระ หรือ Lucky bag  เป็นช่วงนี้จะเห็นร้านค้าต่าง ๆ จัดวางถุงสีแดงและขาวมากมายแสดงไว้ที่หน้าร้าน และเป็นภาพที่จะพบได้แค่ในประเทศญี่ปุ่นเท่านั้น  ฟุคุบุคุโระ หรือ Lucky bag เรียกได้ว่าเป็นถุงวัดดวง  เพราะผู้ซื้อจะไม่รู้เลยว่าข้างในถุงนั้นมีอะไรบ้าง โดยถุงนี้จะนำมาจำหน่ายในราคาพิเศษตั้งแต่หลักพันเยนจนถึงหลายหมื่นเยน  ซึ่งแน่นอนว่าในถุงนั้นมีสินค้ามูลค่ามากกว่าราคาที่ตั้งขาย แต่สินค้าที่ใส่ลงในแต่ละถุงมีการคละกันมา หากผู้ซื้อเปิดถุงที่ซื้อมาแล้วพบว่ามีสินค้าถูกใจอยู่หลายชิ้นก็เท่ากับว่าเป็นปีแห่งความโชคดี สำหรับร้านค้าที่ได้รับความนิยมสูง บางครั้งจะได้พบเห็นผู้คนต่อแถวยาวเหยียดรอคิวซื้อฟุคุบุคุโระ หรือ Lucky bag ก่อนวันวางขายหลายวัน และมักจะขายหมดภายในไม่กี่นาที
   

2. ชมพระอาทิตย์แรกของปี ที่เรียกว่า ฮัตสึฮิโนะเดะ (Hatsuhinode)
   

   หนึ่งกิจกรรมสำคัญในช่วงปีใหม่ของญี่ปุ่นคือ การไปชมพระอาทิตย์ขึ้นในวันแรกของปี ที่เรียกว่า ฮัตสึฮิโนะเดะ (Hatsuhinode) ด้วยความเชื่อที่ว่าเทพเจ้าแห่งปีใหม่ จะเสด็จมายังโลกพร้อมกับพระอาทิตย์ในเช้าวันที่ 1 มกราคม และหากเราได้ขอพรต่อแสงแรกของปีจะนำพามาซึ่งความสุขตลอดทั้งปี เวลาในการชมที่ดีที่สุดจะอยู่ที่ประมาณ 6 โมง 45 นาที ถึง 7 โมง 25 นาที และสถานที่ที่ได้รับความนิยมได้แก่ บนภูเขา รอบภูเขาไฟฟูจิ ชายหาด  สำหรับการชมพระอาทิตย์แรกของปีนั้นหากอยู่ในเขตเมืองใหญ่ก็ขอแนะนำเป็นยอดตึกสูงต่างๆ
   

   การชมพระอาทิตย์ขึ้นในวันที่ 1 มกราคมเพื่อขอพร เพราะเชื่อว่า

   • การชมพระอาทิตย์ขึ้นในวันแรกของปีใหม่นิยมทำกันตามภูเขา ทะเล สถานที่ท่องเที่ยวตามธรรมชาติหรือตึกสูงที่เห็นทัศนียภาพได้ชัดเจน
   • พระอาทิตย์ที่ขึ้นในวันแรกของปีเรียกว่า ฮัตสึฮิโนะเดะ (初日の出)
   • ชาวญี่ปุ่นเชื่อกันว่า การชมพระอาทิตย์แรกของปีมีพลังศักดิ์สิทธิ์ ประเพณีเป็นที่นิยมตั้งแต่สมัยเมจิ (1868-1912)
   • ประเทศญี่ปุ่นเป็นดินแดนแห่งศาสนาชินโต จึงเชื่อว่า ดวงอาทิตย์เป็นตัวแทนเทพเจ้าที่สำคัญที่สุดในจักรวาล
   • เชื่อว่าถ้าได้เห็นแสงพระอาทิตย์แรกของปีนั้นจะเป็นการเริ่มต้นที่ดี และเป็นการนำความโชคดีและความสุขมาให้ตลอดปีใหม่
   • อธิฐานให้ครอบครัวมีความสุขและมีสุขภาพแข็งแรงตลอดปี ระหว่างการชมพระอาทิตย์ขึ้นในวันแรกของปีใหม่

   สถานที่แนะนำสำหรับการชมพระอาทิตย์แรกของปี

   ตามสถานที่วิวธรรมชาติที่สวยงามได้แก่ บนภูเขา ชายหาด ลานสกี บ่อน้ำร้อน และอื่นๆ อาทิเช่น

   1. ภูเขาโมอิวะ (Moiwa Mt. Sapporo), ฮอกไกโด (Hokkaido)
   2. แหลมโซคันซัง มัตสึชิมะ (Sokanzan Matsushima), มิยะงิ (Miyagi)
   3. ภูเขาทาคาโอะ (Takaosan Mt.),โตเกียว (Tokyo)
   4. แหลมอินุโบซะกิ (Inubosaki), ชิบะ (Chiba)
   5. ภูเขาคงโก (Kongo Mt.), โอซาก้า (Osaka)
   6. ยอดเขาโอยะมะ หรือจุดชมวิวไดคังโบะ บนเส้นทางอัลไฟน์ ทะเทะยะมะคุโรเบะ (Tateyama Kurobe Alpine Route), โทยามะ (Toyama)
   7. ชายฝั่งทะเล ชมหินคู่รัก ( Bungo Futamigaura),โออิตะ (Oita)